Vì sao châu Âu quá phụ thuộc vào khí đốt từ Nga?

Ảnh: Conversation

Người châu Âu đã chịu tác động nặng nề do giá năng lượng cao trong khoảng thời gian từ trước khi Nga tấn công vào Ukraina sáng ngày thứ Năm.

Ngày thứ Năm, giá năng lượng tăng vọt sau khi Nga xâm lược Ukraina, giá dầu Brent giao hợp đồng quốc tế vượt mức 100USD/thùng lần đầu tiên tính từ năm 2014. Giá khí đốt tăng ước chừng khoảng 6,5% sau thông tin về các đợt tấn công mà Nga thực hiện với Ukraina và đã tăng gần 2% tính đến giữa ngày thứ Năm.

Cũng trong ngày thứ Ba, Đức đã tạm ngưng dự án đường ống Nord Stream, dự án này vốn được tính toán để tăng lượng vận chuyển khí đốt trực tiếp sang Đức.

Liên minh châu Âu (EU) đặc biệt phụ thuộc vào nguồn năng lượng từ Nga, vốn hiện giờ nguồn này đang trở nên thiếu ổn định.

Trong ngày thứ Tư, Washington Post đưa tin rằng EU đang tính đến những kế hoạch nhằm độc lập với năng lượng từ Nga, Washington Post dẫn nguồn từ những người có nguồn tin thân cận với vụ việc. Ủy ban châu Âu (EC) dự kiến sẽ công bố kế hoạch này vào tuần tới.

EU đã bắt đầu phụ thuộc vào Nga về năng lượng từ khi nào?

Thập niên 1960,1970, châu Âu vẫn tự chủ được nguồn khí đốt mà châu lục này đang sử dụng, theo chuyên gia tại viện sáng kiến năng lượng MIT đồng thời là chuyên gia về lưới điện châu Âu – ông Tim Schittekatte.

Hoạt động sản xuất khí đốt tại châu Âu giảm đi bởi các khu vực mỏ khí đốt ở Biển Bắc, vốn là nguồn khí đốt quan trọng từ Anh và Hà Lan, đã cạn kiệt. Sau này, Hà Lan thông báo rằng họ đóng cửa các giếng khí đốt Groningen bởi động đất.

Trong cùng thời gian trên, EU đã không ngừng cố gắng giảm phụ thuộc vào than đá nhằm đạt được mục tiêu cân bằng các bon vào năm 2050, hoặc giảm ít nhất 55% khí thải vào năm 2030. Hiện tại ước tính khoảng 25% điện của EU đến từ than đá.

Từ năm 2012, EU đã giảm việc sản xuất điện bằng than đá khoảng 30%,. Ngoài ra, bản thân Đức đã nhiều lần từ chối hoạt động đầu tư vào năng lượng hạt nhân, cụ thể phải kể đến Dự luật Năng lượng Hạt nhân năm 2011, một quyết định được đưa ra nhằm ứng phó sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011. Hiện tại chỉ khoảng 13% năng lượng của châu Âu đến từ năng lượng hạt nhân.

Ước tính khoảng 25% năng lượng tiêu thụ của EU đến từ khí đốt tự nhiên. Dầu và xăng chiếm 32%, năng lượng tái sinh và nhiên liệu sinh học chiếm 18%, nhiên liệu hóa thạch cứng 11% chiếm tỷ lệ còn lại.

Việc EU phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên đồng nghĩa châu lục này phải phụ thuộc vào Nga. Giờ đây, EU hiện đang là nhà nhập khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, trong đó 41% từ Nga, 24% từ Nauy và Algeria (11%).

“Xét đến các nhà cung cấp khí đốt ngoại, khí đốt của Nga rẻ nhất. thay cho việc đa dạng nhà cung cấp, các tuyến để nhập khẩu khí đốt của Nga đã được đa dạng hóa”, ông Schittekatte nói với CNBC.

Khí đốt từ Nga không chỉ rẻ, mà dự trữ của Nga còn lớn nhất so với bất kỳ nguồn nào gần nhất, theo phân tích của cựu chủ tịch Cơ quan Phụ trách Hệ thống năng lượng thuộc Viện Công nghệ Năng lượng thuộc Đại học Công nghệ Berlin - ông Georg Erdmann.

Cũng theo ông Erdmann, khí đốt và dầu của Nga là nguồn năng lượng giá cả hợp lý nhất, cho tới ngày nay, Nga vẫn luôn thực hiện đúng mọi hợp đồng đã ký kết, chính vì vậy, ngành khí đốt coi Nga như một đối tác rất đáng tin cậy.

Dù rằng EU phụ thuộc rất nhiều vào khí đốt từ Nga, nhu cầu đối với khí đốt của khu vực này nói chung lên đỉnh vào năm 2010.

EU không ngừng tập trung vào xây dựng nguồn nhiên liệu thay thế, tuy nhiên, quá trình lại không đủ nhanh để có thể loại bỏ sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng nước ngoài.

Nguyên nhân của điều này là bởi hạ tầng năng lượng của EU không được thiết kế để đương đầu với tính không liên tục của năng lượng thay thế, người ta chưa thể trữ năng lượng tái sinh cho khoảng thời gian mà mặt trời không chiếu sáng và gió không thổi.

Người châu Âu đã vô cùng cố gắng để tìm ra giải pháp cho vấn đề này, trong đó có việc sử dụng pin cỡ lớn hoặc hydrogen xanh, tuy nhiên các giải pháp này mới chỉ dừng ở quy mô nhỏ.

Chiến lược năng lượng phái sinh của EU phụ thuộc nhiều vào việc người tiêu dùng có chịu lắp đặt các thiết bị năng lượng mặt trời, theo nhà sáng lập kiêm CEO của công ty Corinex – công ty chuyên cải thiện tính hiệu quả của mạng lưới phân phối năng lượng châu Âu – ông Peter Sobotka.